چند سالي است كه تب ديجيتال ماركتينگ، تدريس آن و دوره فروشي در ايران بالا گرفته است. حالا ديگر هر كسي با خواندن چند مقاله خارجي يا داخلي، ادعاي استادي اين حوزه را دارد.
كليد به دستاني كه به شما وعده دوره آنلاين بازاريابي ديجيتال پول‌دار شدن سريع مي‌دهند! كافي است در لينكداين، اينستاگرام و يا هر جاي ديگري عبارت دوره آموزش بازاريابي ديجيتال (يا ديجيتال ماركتينگ) را جستجو كنيد، آن وقت است كه صدها گزينه براي انتخاب پيش روي شما قرار مي‌گيرد. در ميان اين نتايج اگر سوابق اين اساتيد را جستجو كنيد، متوجه مي‌شويد تعداد زيادي از آنها در واقع، استادنما هستند! زيرا تا جايي كه ما مي‌دانيم، استادي از دو راه به دست مي‌آيد: ۱- از راه تحصيل ۲- از راه تجربه، و بهتر اينكه هر دو گزينه با هم باشند.
با اين حال، بسياري از افرادي كه عنوان استاد، مربي، مشاور و … را يدك مي‌كشند، نه تنها در اين حوزه تحصيل نكرده‌اند بلكه حتي تجربه لازم و مرتبط با آن را هم ندارند. البته معضلات و مشكلات برگزاري دورههاي آموزشي بازاريابي آنلاين محدود به ايران نيست. حتي در سايت‌هاي معتبري مانند Coursera و Lynda هم شاهد برگزاري دوره‌هايي با كيفيت نامطلوب هستيم.
اما كساني كه به دنبال آموزش دوره جامع بازاريابي ديجيتال هستند و مي‌خواهند با شركت در دورههاي بازاريابي ديجيتال دانش و مهارتي در اين زمينه كسب كنند چه بايد بكنند؟ آيا آموزش و دوره را رها كرده، با جستجو و مطالعه منابع اينترنتي، اطلاعات جمع‌آوري كنند؟ مشخصا نه! زيرا اگر دورۀ مناسب و مدرس كاربلدي را انتخاب كرده باشيد مي‌توانيد با صرف زمان مناسب، به علم و تجربۀ كسي كه سال‌ها در اين راه قدم برداشته است، دست يابيد كه اين مهم تنها با مطالعه و بدون تجربه به دست نخواهد آمد. چه در سطح جهاني و چه در ايران حتما نمونه‌هاي خوبي از دورههاي بسيار باكيفيت وجود دارد كه مخاطبان زيادي از آنها راضي بوده‌اند. ضمن اينكه يكي از مهم‌ترين نقاط مثبت شركت در دورههاي آموزشي اين است كه يك مسير مطالعاتي يا Road Map به شما مي‌دهد كه در فضاي يادگيري بازاريابي ديجيتال، با توجه به گسترده بودن اين فضا، تنوع و تعدد ابزارها داشتن يك مسير مطالعاتي نقشۀ راه موضوعي بسيار مهم است.
بياييد نشانه‌هايي را بررسي كنيم كه با توجه به آنها، بتوانيد بهترين دورههاي ديجيتال ماركتينگ در ايران را تشخيص بدهيد و گرفتار بدترين‌ها نشويد و در دام آنها نيفتيد، چرا كه وقت و هزينه، دو سرمايۀ ارزشمند ما هستند كه نبايد به هدر بروند.
۱- عدم تجربه مدرسدر اولين گام، كسي كه مي‌خواهد دوره بازاريابي ديجيتال تدريس كند، بايد حداقل چند سالي در فضاي كسب و كار از نزديك حضور داشته باشد. اين مدرس چنانچه تنها در دنياي تئوري‌هايي كه آموخته است، سير كند و داراي كسب و كاري در دنياي واقعي نباشد، نمي‌تواند مفاهيم كاربردي و راهگشا بر اساس تجربيات به مخاطبان خود منتقل كند. دنيا پر از كتاب‌هاي موفقيت و انگيزشي است در حاليكه نويسندگان اين كتاب‌ها، خود در شرايط عالي به سر نمي‌برند! همين‌طور فضاي آموزش بازاريابي آنلاين پر از اساتيدي است كه هرگز نه كسب و كار آنلايني داشته‌اند و نه در كسب و كار آنلايني كار كرده‌اند. نهايتا در رزومۀ خود، كلماتي مانند «مشاور» را به كار مي‌برند در حالي هيچ تجربه‌اي از «اجرا» ندارند. بنابراين لازم است قبل از شركت در هر دوره ببينيد آيا مدرس، خود، داراي كسب و كار موفقي در فضاي ديجيتال هست يا نه. يعني آيا شغلي به جز آموزش دارد يا خير؟
۲- عدم مهارت در تدريسآيا هر فرد متخصصي مي‌تواند دوره برگزار كند؟ آيا هر فردي كه كسب و كاري در فضاي ديجيتال دارد مي‌تواند دوره بازاريابي ديجيتال برگزار كند؟ باز هم پاسخ، منفي است. علي‌رغم اينكه متخصص بودن و تجربه عملي داشتن، شرط مهمي است، توانايي تدريس و ياد دادن هم به همان اندازه اهميت دارد. «مهارت تدريس» يكي از مهارت‌هاي اساسي و كليدي براي برگزاركنندگان دورههاي آموزشي است. چنانچه يك متخصص، مهارت ياددادن و تدريس را نداشته باشد، طبيعي است، خروجي دوره‌هايش اثربخش نخواهد بود.
يك مدرس خوب بازاريابي آنلاين، بايد علاوه بر تسلط داشتن بر مفاهيمي كه قرار است آموزش دهد (چه به صورت تئوري و چه به صورت عملي)، توانايي تدريس موثر را هم داشته باشد. بايد بداند آموزش او از كجا شروع و به كجا ختم خواهد شد. بايد بتواند آنچه را در ذهن دارد، به شكل مناسب، موثر، مرتب و ساختارمند انتقال بدهد.
۳- عدم درك فضاي كسب و كار ايرانبسياري از دوره‌هايي كه برگزار مي‌شود، تناسبي با محيط كسب و كار در ايران (چه آنلاين و چه آفلاين) ندارد. زيرا بر اساس آموزه‌هاي منابع خارجي هستند. بسياري از برگزاركنندگان دوره‌ها، مطالبي كه قرار است در دوره خود تدريس كنند را از سايت‌هاي انگليسي زبان خوبي مانند هاب‌اسپات و … گردآوري مي‌كنند. طبيعي است كه شركت‌كننده بعد از فراگيري اين مباحث، قابليت پياده‌سازي آن را در فضاي كسب و كار داخلي نداشته باشد و عملا شركت در آن دوره براي او بدون خروجي خواهد بود. يك مدرس خوب بايستي درك درستي از رفتار مصرف كننده آنلاين ايراني داشته باشد و مباحثي كه ارائه مي‌دهد متناسب با محيط كسب و كار داخلي باشد.
۴- عدم تشخيص راهكار و تعميم يك راهكار به همۀ معضلاتدر بسياري از دوره‌هايي كه برگزار مي‌شود، مدرس در هر حوزه‌اي كه تخصص يا بر هر ابزاري كه تسلط دارد، همان حوزه يا ابزار را به عنوان راه نجات همۀ كسب و كارها در نظر مي‌گيرد و معرفي مي‌كند. آنكه تخصص و تجربه‌اي در شبكه‌هاي اجتماعي دارد، بازاريابي ديجيتال را در اينستاگرام خلاصه مي‌كند و آن كه چند روزي در لينكداين حضور داشته، كليد حل مشكلات تمام كسب و كارها را لينكداين معرفي مي‌كند. آنكه اندكي سئو آموخته يا تجربه كرده، نسخۀ SEO را براي همه مي‌پيچيد و آنكه چند ريالي در ماركت‌پليس‌هايي مانند ديجي كالا يا وب آموزش جامع بازاريابي آنلاين‌سايت‌هايي مانند ديوار و شيپور به دست آورده، اين پلت‌فرم‌ها را به عنوان بازاريابي ديجيتال معرفي مي‌كند. در حالي كه هر كسب و كاري با توجه به رفتار مصرف كننده، سگمنت و رقبا، ممكن است در جاهاي مختلفي و با استفاده از ابزارهاي مختلفي موفق باشد. به عنوان مثال ممكن است شبكه‌هاي اجتماعي براي خدمات يا محصول يك كسب و كار نجات دهنده باشد، اما در كسب و كاري ديگر بي اثر باشد و سايت و سئو راه موفقيت آن باشند. انتخاب و استفادۀ هوشمندانه از اين ابزارها، يك استراتژي است و در اغلب دوره‌ها آنچه آموزش داده نمي‌شود، همين ديد راهبردي به فضاي كسب و كار و چگونگي به خدمت گرفتن به موقع ابزارهاي ديجيتال براي موفقيت كسب و كار در فضاي آنلاين است.
۵- عدم تناسب دوره با كسب و كار خاصهر دوره‌اي لزوما براي هر نوع كسب و كاري مناسب نيست. ممكن است يك دوره براي راه‌اندازي يك استارتاپ خوب باشد. يا يك دوره به درد ارائه‌دهندگان خدمت بر بستر اينترنت بخورد، يا يك دوره بيشتر روي فروش محصول تمركز كرده باشد. در توضيحات يك دوره ذكر نمي‌شود كه اين دوره براي چه كسب و كاري مناسب است.
ديجيتال ماركتينگ
۶- ارائه مدارك بي‌ارزش در دورهبسياري از افراد و حتي موسسات براي فروختن دورۀ خود، نويد ارائه مدارك بين‌المللي يا قابل ترجمه مي‌دهند. اين در حالي است كه در واقعيت هر كاغذي قابل ترجمه است! موضوع مهم اين است: اين مدرك كجا قرار است ارائه شود؟ آيا آنجا، مدركي كه ارائه مي‌شود را معتبر مي‌داند؟ مثلا اگر قرار است مهاجرت كنيد آيا در كشور مقصد، مدركي كه قرار است به شما ارائه شود مورد پذيرش كسب و كارها يا دانشگاه‌ها هست؟ واقعيت اين است كه بسياري از اين مدارك در هنگام اپلاي كردن و مهاجرت، هيچ گونه ارزش و اعتباري براي شما نخواهند داشت. در همين كسب و كارهاي داخلي هم اين مدارك، اعتباري ندارند. بنابراين صرفا دريافت يك مدرك كه جايي اعتباري ندارد دليل خوبي براي شركت در يك دوره نيست. مگر اينكه از قاب كردن مدارك مختلف بر ديوار اتاقتان احساس رضايت مي‌كنيد.
۷- عدم پشتيباني و خدمات پس از فروشآنچه يك دورۀ آموزشي بازاريابي ديجيتال را با دورههاي ديگر متمايز مي‌كند، خدمات پس از فروش آن است! بسياري تصور مي‌كنند خدمات پس از فروش، فقط براي اتومبيل يا ماشين لباس‌شويي است! در صورتي كه بيشترين نياز به خدمات پس از فروش، در آموزش است. افراد وقتي در برخي از دوره‌ها كه در قالب يك يا چند وبينار، لايو و يا تعدادي ويدئوي ضبط شده هستند، شركت مي‌كنند چنانچه دچار مشكل يا سوالي شوند با عدم پاسخ مدرس به سوالات روبه‌رو مي‌شوند. اين در حالي است كه هر دوره بايد داراي خدمات پس از فروش و رفع اشكال باشد و مدرس بايد پاسخگوي سوالات باشد.
۸- آموزش فقط تئوري و بس!در بسياري از دورههاي ديجيتال ماركتينگ به علت عدم تسلط و تجربه كافي مدرس در حوزه مورد بحث، آموزش‌ها صرفا به صورت تئوري بيان مي‌شود. مدرس ديگر كاري با اين موضوع ندارد كه آيا دانش‌پذير متوجه مفهوم شد يا نه؟ اين در حالي است كه بسياري از مباحث در ديجيتال ماركتينگ عملي هستند آموزش آنلاين بازاريابي ديجيتال و با ارائه تمرين از سوي مدرس و قرار دادن دانش‌پذير در فضاي عملي، به صورت كامل فرا گرفته خواهند شد.
۹- شبكه‌سازي و تعامليكي از راه‌هاي عميق شدن يادگيري، شبكه‌سازي، تعامل و به اشتراك‌گذاري تجربيات شركت‌كنندگان يك دوره آموزشي است. بسياري از دورههاي بي كيفيت، از شبكه‌سازي و فراهم كردن بستري براي تعامل و ارتباط شركت‌كنندگان خودداري مي‌كنند چرا كه مي‌دانند به دليل كيفيت پايين محتواي آموزشي، در صورت فراهم كردن بستري براي تعامل شركت‌كنندگان، صداي اعتراضات بلند مي‌شود. يكي از راه‌هاي آموزش بازاريابي آنلاين تشخيص دورههاي خوب از بد، بررسي وجود بستر تعامل و شبكه‌سازي براي شركت‌كنندگان در دوره است.
۱۰- خروجي‌هايكي ديگر از راه‌هاي تشخيص يك دورۀ آموزشي خوب از بد، بررسي خروجي‌ها است. در يك بررسي از دورههاي آموزشي مشخص شد كه فارغ از كيفيت و سطح دوره، معمولا حدود ۳۰ درصد از شركت‌كنندگان ابراز رضايت و ۳۰ درصد از شركت‌كنندگان ابراز نارضايتي مي‌كنند و حدود ۴۰ درصد هم حد وسط رضايت را انتخاب مي‌كنند. اگر مباحث عميق، پيشرفته، فني و تكنيكال باشد، عده‌اي راضي و عده‌اي ناراضي خواهند بود و اگر موضوعات مطرح شده، سطحي و پيش پا افتاده باشد هم باز عده‌اي از شركت‌كنندگان هستند كه از آن راضي باشند. در نهايت، آنچه يك دورۀ آموزشي را متمايز مي‌كند، خروجي‌هاي آن است. بررسي كردن اينكه قبل از شما چه كساني در اين دوره شركت كرده‌اند و الان در چه جايگاهي و مشغول چه كاري هستند هم يكي از روش‌هاي بررسي كيفيت دوره آموزشي بازاريابي ديجيتال است.
۱۱- به‌روزرساني محتوادر فضاي بازاريابي آنلاين هر روز ابزارهاي جديدي مطرح مي‌شوند، ابزارها تغيير مي‌كنند، روش استفاده از ابزارها تغيير مي‌كند يا امكانات جديدي به ابزارها اضافه مي‌شود. در يك دوره بازاريابي ديجيتال، به‌روزرساني محتواي آموزشي يكي از موضوعات بسيار مهم است. يك دوره ديجيتال ماركتينگ خوب، بايد محتوايي به‌روز داشته باشد و متناسب با تغييراتي كه در فضاي ديجيتال شاهد آن هستيم، به‌روز شود.
۱۲- پاسخ به پرسش‌هاي مرتبط با كسب و كارهاي شركت‌كنندگاندر يك دوره ديجيتال ماركتينگ خوب، سوالاتي كه براي شركت‌كنندگان در كسب و كارهايشان پيش مي‌آيد بايد پاسخ داده شود. معدودي از دورههاي بازاريابي ديجيتال مانند دوره آنلاين بازاريابي ديجيتال چنين امكاني را فراهم كرده‌اند و در جلسات هفتگي، كسب و كارهاي شركت‌كنندگان بررسي مي‌شود.
۱۳- جمع‌بندي!پيدا كردن يك دورۀ آنلاين بازاريابي ديجيتال خوب، كار ساده‌اي نيست. ضمن اين كه يادگيري بازاريابي ديجيتال يك فرآيند كوتاه‌مدت هم نيست. نياز به تمرين و پشتكار دارد. انتخاب يك دوره آنلاين ديجيتال ماركتينگ كاربردي كه به شما در اين مسير پر پيچ و خم و دشوار كمك كند، با در نظر گرفتن نكاتي كه در اين مطلب به آنها اشاره شد، كار چندان دشواري نخواهد بود. ما توصيه مي‌كنيم، سري به توضيحات و پرسش و پاسخ‌هاي يكي از بهترين دورههاي بازاريابي ديجيتال به انتخاب كاربران بزنيد:
منبع:گجت نيوز